KAHRAMANMARAŞ İL KÜLTÜR VE TURİZM MÜDÜRLÜĞÜ

Taş İşlemeciliği

Geçmişten günümüze mimari yapıların inşasında önemli bir yere sahip olan taş işlemeciliği Kahramanmaraş’ta varlığını günümüzde de sürdürmektedir. Taş işlemeciliği çoğunlukla Mağaralı Mahallesinde ikamet eden ustalar tarafından icra edilmekle birlikte, şehrin diğer kesimlerinden yetişmiş ustalar da bulunmaktadır. Taş işleme ustaları tarafından şekil verilen taşlar; cami kaplamaları, minare, mihrap, minber, kürsü, yazlıklar, çeşme, şömine, şadırvan, saat kulesi gibi yapıların inşasında kullanılabilmektedir. Maraş’ta son dönemde inşa edilen en büyük mimari yapılardan olan ve dışı tamamen taş kaplama olan Abdulhamithan Camii’nin inşasında da Maraşlı taş ustaları çalışmıştır.

Taş işlemeciliğinde moloz taş ve kesme taş adı verilen iki tür taş kullanılmaktadır. Moloz taşlar sert yapılarından dolayı sanat kaygısı güdülmeyen bahçe duvarı, yer kaplamalarında kullanılmaktadır. Kesme taşlar ise yumuşak ve işlemeye elverişli olduklarından mimari yapıların hemen her yerinde istenilen ölçü ve motiflerle kullanılabilmektedir. Kesme taşlara tüf taşı denilmektedir. Gaziantep’in Topaktaş mevkiinden gelenlere topaktaşı, mağaralarda çıkan taşlara havara taşı denilmektedir. Minarelerin büyük çoğunluğu havara taşlarından inşa edilmektedir. Kahramanmaraş’ta taş işleme atölyelerinde kullanılan taşlar Gaziantep Topaktaş mevkiinden ve Kayseri’de Tomarza, Gesi, Hotcağız’dan volkanik tüf taşlarından temin edilmekte ve 30x60-70 santim ebatlarında çıkarılarak taş işleme atölyelerine getirilmektedir. Taşlar gri, siyah, gül kurusu, kahverengi, sarı renklerde olabilmektedir. Atölyeye gelen taşlar önce testereye girerek istenilen ölçüde kesilmektedir. Kaval, armudi, kavalkepçe, lale, papatya gibi geçmişten günümüze kadar gelen birçok motif önce karton veya alüminyum levha üzerine çizilmekte, sonra ortaya çıkan şablon makasla kesilerek taşın üzerine aktarılmakta ve yontma işlemine geçilmektedir. Yontma işleminden önce taşlar su havuzunda bekletilerek yumuşatılmaktadır. Taş işlemeciliğinde testere, kompresör, hava tabancası, spiral gibi makinaların yanı sıra tabanca, madraha, çarpacak, kalem gibi aletler kullanılmaktadır.

Kaynakça:
ÇALIŞ, Hikmet (2014). Kahramanmaraş'ta Geleneksel El Sanatları. Akdeniz'in Altın Kenti Kahramanmaraş. Kahramanmaraş İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayını, 319-320.